Akademik Veri Yönetim Sistemi
ANKARA HACI BAYRAM VELİ ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ , sa.7, ss.31-47, 2022 (Hakemli Dergi)
Kamu yapılarının inşası, Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Fermanı ile başlayan yenileşme süreci sonunda imar faaliyetleri arasına girmiştir. Tanzimat ile değişmeye başlayan bu yeni düzen, Cumhuriyet’in ilanıyla başlayan süreçte tam anlamıyla kendini göstermiş ve devletin değişen yönetim sistemi sonucunda ihtiyaçtan doğan bir yapılaşma başlamıştır. Bu yapıların inşa edilmesi için, Cumhuriyet’in temel düşüncesiyle bağlantılı olarak yerli ve milli mimarlara ihtiyacın artmasıyla da Arif Hikmet Koyunoğlu Ankara’ya gelmiştir. Koyunoğlu, 1921-1930 yılları arası Ankara’da geçirdiği kısa sürede en çok tercih edilen mimarlardan biri hâline gelerek, beş büyük çaplı kamu yapısı projesine imza atmıştır. Bu projeler: Etnografya Müzesi, Eski Adliye Sarayı, Çocuk Esirgeme Kurumu, Hariciye Vekâleti ve Eski Türk Ocağı Merkez Binası’dır. Çalışmada, kamu yapılarının ortaya çıkışı ve tipleri incelenmiş; Cumhuriyet’le birlikte benimsenen Birinci Ulusal Mimarlık dönemi içerisinde ön plana çıkmış mimarların yapıları doğrultusunda, kamu yapılarının önemi ve özelliklerine değinilmiştir. Koyunoğlu’nun tasarladığı beş kamu yapısı, mimari plan şemaları ve mimari cephe düzenlemeleri açısından, var olan arşiv belgeleri ve saha çalışmasıyla fotoğraflanarak değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamındaki yapıların plan ve cephe tasarımları, seçilen dönem yapılarıyla arasındaki mimari benzerlikler ve farklılıkların karşılaştırmasıyla ortaya konulmuştur. Tüm bu değerlendirmeler sonucunda Cumhuriyet’in en önemli simgelerinden olan kamu yapılarının mimari açıdan incelenmesi amaçlanmıştır. Kamu yapıları, mimari faaliyetten çok, devletin gücünü ve otoritesini simgelemeleri bakımından ayrı bir önem taşımaktadır.