Akademik Veri Yönetim Sistemi
Anadolu Üniversitesi, Sosyal bilimler Dergisi, cilt.23, sa.3, ss.563-588, 2023 (Hakemli Dergi)
Öz
Bu çalışmada Türkiye ihracatında stratejik öneme sahip olan imalat sanayinin yurtiçi satışları ve ihracatı
arasındaki ilişki 2010-2020 yılları için incelenmektedir. Çalışmanın veri setini Borsa İstanbul (BIST)’da işlem
gören, BIST Sınai Endeksi içinde yer alan ve 2010 yılı itibarıyla itibariyle aktif büyüklüğü 100 Milyon TL’nin
üzerinde olan imalat sanayi işletmeleri oluşturmaktadır. Çalışmada panel veri analizi çerçevesinde panel eş
bütünleşme testleri uygulanmıştır. Modelin uzun dönem regresyon katsayıları incelenmiş ve model tahmini için
Panel Düzeltilmiş Standart Hataları tahmincisi (Panel Corrected Standart Errors- PCSE) kullanılmıştır. Ayrıca
ihracat ve yurt içi satışlar değişkenleri arasındaki nedensellik ilişkisinin incelenmesi için panel nedensellik testi
uygulanmıştır. 2010-2020 dönemi itibarıyla BIST Sınai Endeksinde yer alan 68 sanayi işletmesinin yurtiçi
satışları ile ihracatları arasında eşbütünleşme ilişkisi bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu iki değişken arasında
ilgili literatür çerçevesinde iktisadi anlamda tamamlayıcılık ilişkisi olduğu da tespit edilmiştir. Ampirik analiz
sonuçlarına göre BİST Sınai Endeksinde yer alan imalat sanayi işletmelerinin yurtiçi satışlarında meydana gelen
%1 düzeyindeki artışın bu işletmelerin ihracatlarını %0,77 oranında artırdığı, bu işletmelerin ihracatlarının %1
düzeyinde artmasının ise yurtiçi satışlarını %0,17 oranında artırdığı bulgusuna ulaşılmıştır.
Abstract
In this study, the relationship between domestic sales and exports of the manufacturing industry, which has a
strategic importance in Turkey's exports, is examined for the years 2010-2020. The data set of the study consists
of manufacturing industry enterprises that are traded in Borsa Istanbul (BIST), included in the BIST Industrial
Index, and with an asset size of over 100 million TL as of 2010. In the study, panel cointegration tests were applied
within the framework of panel data analysis. The long-term regression coefficients of the model were examined
and the Panel Corrected Standard Errors (PCSE) estimator was used for model estimation. In addition, panel
causality test was applied to examine the causality relationship between export and domestic sales variables. It
has been concluded that there is a cointegration relationship between the domestic sales and exports of 68
industrial enterprises included in the BIST Industrial Index as of the 2010-2020 period. It has also been
determined that there is a complementary relationship between these two variables in the economic sense within
the framework of the relevant literature. According to the results of the empirical analysis, it was found that the
1% increase in the domestic sales of the manufacturing industry enterprises included in the BIST Industrial Index
increased the exports of these enterprises by %0,77, while the 1% increase in the exports of these enterprises
increased their domestic sales by %0,17.