İşe Yabancılaşmanın Sanal Kaytarma Üzerindeki Etkisi: İleri Görev Bilincinin Düzenleyicilik Rolü


Creative Commons License

Özkara Z. U.

DİSİPLİNLERARASI BAKIŞ AÇISIYLA SALGIN VE DİJİTALLEŞME, Belgin AYDINTAN,Zülfi Umut ÖZKARA,Aynur TAŞ, Editör, Gazi Kitabevi, Ankara, ss.144-167, 2022

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2022
  • Yayınevi: Gazi Kitabevi
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Sayfa Sayıları: ss.144-167
  • Editörler: Belgin AYDINTAN,Zülfi Umut ÖZKARA,Aynur TAŞ, Editör
  • Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çalışma kapsamında; sanal kaytarma davranışı ele alınarak dijitalleşme ile örgütsel davranış alanı arasında bir bağ kurulmaktadır. Bu çalışmada; çalışanların işe yabancılaşmasının sergiledikleri sanal kaytarma davranışı üzerindeki etkisinde sahip oldukları ileri görev bilincinin düzenleyicilik rolü incelenmiştir. Araştırmanın veri seti; Ankara’daki bir teknoparkta faaliyet gösteren firmaların tam zamanlı Ar-Ge personelinden elde edilen 228 anketten oluşmaktadır. Araştırmanın veri girişi ve analizleri; SPSS 24 ve ModGraph-I istatistik programları aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada; ‘‘açımlayıcı faktör’’, ‘‘iç tutarlılık’’, ‘‘Pearson korelasyon’’ ve ‘‘düzenleyici değişken içeren regresyon’’ analizleri yapılmıştır. Regresyon analizinden sonra ModGraph-I Excell 2010 versiyonu kullanılarak regresyon eğrileri grafiği çizilmiştir. Çalışmaya katılanlar bakımından analiz sonuçlarına göre; çalışanların işe yabancılaşması onların sergiledikleri sanal kaytarma davranışını anlamlı ve pozitif bir şekilde etkilemektedir. Ayrıca çalışanların ileri görev bilinci düzeyi düşük seviyeden yüksek seviyeye doğru hareket ettikçe onların işe yabancılaşmasının sergiledikleri sanal kaytarma davranış düzeyi üzerindeki pozitif yönlü etkisi azalmakta, ileri görev bilinci düzeyi yüksek seviyeden düşük seviyeye doğru hareket ettiğinde ise bu durumun tam tersi gerçekleşmekte, yani pozitif yönlü etki artmaktadır. Başka bir ifadeyle, çalışma çerçevesinde kurulan mekanizmada; ileri görev bilinci düzenleyici değişken rolüne sahiptir. Bu çalışmada; Ar-Ge personelinin ileri görev bilinci sayesinde onların işe yabancılaşmasının sergiledikleri sanal kaytarma davranış düzeyi üzerindeki yükseltici etkisini hafifletmek suretiyle sanal kaytarma davranışının teknoparkta faaliyet gösteren firmaların üzerindeki zarar verici etkilerini azaltmanın ve böylece bu firmalara katkı sağlamanın mümkün olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar kelimeler: İşe yabancılaşma, sanal kaytarma, ileri görev bilinci, düzenleyicilik rolü, beş faktör modeli.

The Effect of Work Alienation on Cyberloafing: The Moderating Role of Conscientiousness

A link between digitalization and the field of organizational behavior is built by considering cyberloafing behavior within the scope of the study. This study examines the moderating role of employees’ conscientiousness in the effect of their alienation from work on their cyberloafing behavior. The dataset of the research consisted of 228 questionnaires, which were obtained from full-time R&D staff of firms operating in a technopark in Ankara. Data entry and analyses of the research were carried out via SPSS 24 software and ModGraph-I programme. ‘‘Exploratory factor’’, ‘‘internal consistency’’, ‘‘Pearson correlation’’ and ‘‘moderated regression’’ analyses were employed in this study. After the regression analysis, the graph of regression curves was plotted by using the Excell 2010 version of ModGraph-I. In terms of participants the results suggest that employees’ alienation from work significantly and positively affects their cyberloafing behavior. In addition, as employees’ conscientiousness moves from a low level to a high level, the positive effect of their alienation from work on the level of their cyberloafing behavior decreases. On the other hand, as it moves from a high level to a low level, the opposite happens, that is, the positive effect increases. In other words, there is the role of consciousness as a moderator variable in the mechanism established within the framework of the study. It is concluded that it is possible to decrease the damage caused by cyberloafing to the firms operating in a technopark and thus to contribute to them thanks to R&D staff’s conscientiousness by mitigating the amplifying effect of their alienation from work on the level of their cyberloafing behavior.

Keywords: Work alienation, cyberloafing, conscientiousness, moderating role, five factor model.