GELENEKSEL TÜRK EL SANATLARINDA BONCUK SANATI

Söyük Güven M.

Avrasya7th INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES, Budapest, Macaristan, 10 - 12 Mart 2023, cilt.2, ss.856-867

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 2
  • Basıldığı Şehir: Budapest
  • Basıldığı Ülke: Macaristan
  • Sayfa Sayıları: ss.856-867
  • Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İnsanoğlunun süsleme ve süslenme ihtiyacı, ulaşabildiği ve işleyebildiği her materyalden faydalanmasını sağlamıştır. Bu materyallerden biri olan ve hammaddesi camdan oluşan cam boncuğun geçmişi oldukça eskilere dayanmaktadır. Antik dönemlerden günümüze kadar değişerek ve zaman zaman farklı kültürlerden etkilenerek gelen cam boncuk sanatı, varlığını halen sürdüren önemli geleneksel el sanatlarımızdan biridir. Özellikle Sümer yerleşimlerinde bulunan ve geçmişi M.Ö 3000 ve 2500 yıllarına dayanan cam boncuk örnekleri, cam sanatının en eski örnekleri olarak kabul edilmektedir. Binlerce yıllık süreçte insanların olumsuz düşünce ve etkilerinden sakınmak ve korunmak amacıyla bir takı olarak kullandıkları nazarlıklar da çeşitli camlardan üretilmiştir. Türk el sanatlarında usta-çırak ilişkisi ile aktarılan ve bir zanaat dalı olan bu zahmetli sanat alanı, geleneksel yöntemlerle üretim yapan ustaların azalması ve yeni çırakların yetişmemesinden dolayı gün geçtikçe yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmakta ve yerini teknoloji ve sanayinin üretim alanına bırakmaktadır. Cam boncuk sanatı, kendine özgü tasarımı bakımından özeldir. Geleneksel özellikler eklenerek üretilen boncuklar kültürel özellikler taşımaktadır. Geleneksel kültürümüzün sembolü olan cam boncuk örnekleri kültür turizmi açısından özel bir yere sahiptirler. Cam boncuk sanatı çerçevesinde ele alınan bu çalışmada, cam boncuğunun gelecek kuşaklara aktarılması ve ihmal edilen cam boncuk sanatının geleneksel kültürümüze olumlu bir katkı sağlaması amaçlanmıştır. Çalışma, cam boncuk sanatının günümüze ulaşan örneklerini incelemek ve cam boncuk sanatı ile ilgili bilgi edinmek ve cam boncuk sanatını tüm özellikleri ile ele almak açısından önemlidir. Anahtar Kelimeler: Cam boncuk, sanat, geleneksel, el sanatları.

Human being's need for ornamentation and decoration has enabled them to benefit from every material they can reach and process. The history of the glass bead, which is one of these materials and whose raw material is glass, dates back to ancient times. The art of glass beads, which has changed from ancient times to the present day and has been influenced by different cultures from time to time, is one of the important traditional handicrafts that still exist. Especially in Sumerian settlements and history B.C. glass bead samples dating back to 3000 and 2500 BC are considered to be the oldest examples of glass art. For thousands of years, which people used as jewelry to avoid and protect from negative thoughts and effects, have also been produced from various glasses. This laborious field of art, which is transferred with the master-apprentice relationship in Turkish handicrafts, is facing the danger of extinction day by day due to the decrease in the masters who produce with traditional methods and the lack of new apprentices, and leaves its place to the production area of technology and industry. Glass bead art is special in its unique design. Beads produced by adding traditional features have cultural features. This study, which is handled within the framework of glass bead art, aims to transfer the glass bead to future generations and to make a positive contribution to our traditional culture of neglected glass bead art. The study is important in terms of examining the surviving examples of glass bead art, obtaining information about the art of glass bead, and dealing with the art of glass bead with all its features. Keywords: Glass beads, art, traditional, handicrafts.