cilt.2, sa.1, ss.16-27, 2023 (Hakemli Dergi)
Levinas,Batıfelsefegeleneğineegemenolan şiddet,kötülükveadaletsizliğin,ontolojikdüşünüşünanahattınıoluşturanvebirertahakkümaracıolaraknitelendirilenAynılıkveBütünlükfikrininBaşka’yaveBaşkası’nayaşamhakkıtanımayankaynaklarıaracılığıylagerçekleştirildiğiniilerisürer.Levinas’taontolojiileetikarasındakiilişkininçatıştığıveetiğinilkfelsefeolduğusavunusu,ontolojik,etikvepolitiktümtartışmalarınmerkezindeyeralır.Budüzlemdeaçığaçıkanadalettartışmasıdakökenini,ontolojikveetikkarşıtlığıntartışmalızeminindebulur.Adalettalebiönce,BenileBaşkasıilişkisindekiyüz’ünetikgörünümüne,sonradayüzyüzeetikilişkiyikesintiyeuğratanÜçüncülerintoplumsalyaşamdakisimetrikhaktalebineyerleşir.AdaletkavramıylabirliktedüşünmeyealıştığımızözgürlükfikriyseAynılıkfikrininBaşkaveBaşkası’nıyoketmegücünedeniyleLevinasçıasimetriketikilişkidendışlanırvehiçbirzamanetikilişkininkoşuluolarakbeliremez.Etikilişkideyüzyüzeolmayı,varlıktakiçıkarınakarşıilgisizkalmayıveBaşkasıiçinolma’yıilkeedinenetikben’inkarşısına,tekililişkidekiyüzyüzeliği,asimetriyibozanvetoplumsalilişkidesimetriyitalepedenÜçüncütarafçıkar. İşteoandanitibarensevgi,merhametvebağışlamakolarakdüşünülenadalet,kutsietikanlamındanuzaklaşmaya,biçimsizleşmeyevepolitikbirformabürünmeyebaşlar.Levinas’takarşılaştırılabilirilişkikipindekipolitikadalet,etikben’inBaşkasıkarşısındakisonsuzsorumluluğunasınırgetirmekteveÜçüncülerinhakveözgürlüklerinikorumakadınapolitikyaşamdaontolojikdüzleminkurallarınaöncelikvermektedir.Levinas’ınBaşkasıveHolocaustfikrietrafında şekillenensiyasetveadaletkuramı,politikalanaaitnormlarınbaşınabuyrukbırakılamayacağıvebuaLevinas,Batıfelsefegeleneğineegemenolan şiddet,kötülükveadaletsizliğin,ontolojikdüşünüşünanahattınıoluşturanvebirertahakkümaracıolaraknitelendirilenAynılıkveBütünlükfikrininBaşka’yaveBaşkası’nayaşamhakkıtanımayankaynaklarıaracılığıylagerçekleştirildiğiniilerisürer.Levinas’taontolojiileetikarasındakiilişkininçatıştığıveetiğinilkfelsefeolduğusavunusu,ontolojik,etikvepolitiktümtartışmalarınmerkezindeyeralır.Budüzlemdeaçığaçıkanadalettartışmasıdakökenini,ontolojikveetikkarşıtlığıntartışmalızeminindebulur.Adalettalebiönce,BenileBaşkasıilişkisindekiyüz’ünetikgörünümüne,sonradayüzyüzeetikilişkiyikesintiyeuğratanÜçüncülerintoplumsalyaşamdakisimetrikhaktalebineyerleşir.AdaletkavramıylabirliktedüşünmeyealıştığımızözgürlükfikriyseAynılıkfikrininBaşkaveBaşkası’nıyoketmegücünedeniyleLevinasçıasimetriketikilişkidendışlanırvehiçbirzamanetikilişkininkoşuluolarakbeliremez.Etikilişkideyüzyüzeolmayı,varlıktakiçıkarınakarşıilgisizkalmayıveBaşkasıiçinolma’yıilkeedinenetikben’inkarşısına,tekililişkidekiyüzyüzeliği,asimetriyibozanvetoplumsalilişkidesimetriyitalepedenÜçüncütarafçıkar. İşteoandanitibarensevgi,merhametvebağışlamakolarakdüşünülenadalet,kutsietikanlamındanuzaklaşmaya,biçimsizleşmeyevepolitikbirformabürünmeyebaşlar.Levinas’takarşılaştırılabilirilişkikipindekipolitikadalet,etikben’inBaşkasıkarşısındakisonsuzsorumluluğunasınırgetirmekteveÜçüncülerinhakveözgürlüklerinikorumakadınapolitikyaşamdaontolojikdüzleminkurallarınaöncelikvermektedir.Levinas’ınBaşkasıveHolocaustfikrietrafında şekillenensiyasetveadaletkuramı,politikalanaaitnormlarınbaşınabuyrukbırakılamayacağıvebualanınetikdüzlemeaitsonsuzaşk,sevgi,merhametvefedakârlıklaşekillenmesigerektiği,böylelikleetikadaletininsanlararasınormlarıyenideninşaetmeyisağlayacağıçağrısıylagörünürhalegelir.Makalede,Levinas’ınadaletolmaksızınmerhametolanaksızdırvemerhametolmaksızındaadaletbiçimsizleşirsözündenhareketle,önceadaletinetikvepolitikalandakiikiligörünümüörneklerleizahedilecek,sonradaetikvepolitikabirlikteliğiyleşekillendirdiğietikadaletçağrısının,toplumsalvepolitikmeseleleriirdelemedeveçözümüretmedeişlevselolupolmadığıtartışılacaktır.lanınetikdüzlemeaitsonsuzaşk,sevgi,merhametvefedakârlıklaşekillenmesigerektiği,böylelikleetikadaletininsanlararasınormlarıyenideninşaetmeyisağlayacağıçağrısıylagörünürhalegelir.Makalede,Levinas’ınadaletolmaksızınmerhametolanaksızdırvemerhametolmaksızındaadaletbiçimsizleşirsözündenhareketle,önceadaletinetikvepolitikalandakiikiligörünümüörneklerleizahedilecek,sonradaetikvepolitikabirlikteliğiyleşekillendirdiğietikadaletçağrısının,toplumsalvepolitikmeseleleriirdelemedeveçözümüretmedeişlevselolupolmadığıtartışılacaktır.