TÜRKİYE’DE VE ORTA ASYA’DA İLK SİYASİ PARTİLERİN OLUŞUMU: JÖN TÜRKLER VE CEDİTLER


Creative Commons License

Gozıev R., Çelik F.

Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.53, ss.269-282, 2022 (Hakemli Dergi)

Özet

Tarihten günümüze karşılaştırmalı siyaset alanı yönetim sistemlerini karşılaştırmanın ötesine geçerek baskı grupları, oy verme davranışları ve siyasi partiler olmak üzere çeşitli konuları incelemeye başlamıştır. Bu çalışmada demokrasinin vazgeçilmez unsurlarından olan siyasi partilerin oluşumu, Jön Türkler ve Ceditler Hareketleri bağlamında incelenecektir. Bu kapsamda Lipset ve Rokkan’ın bölünme kavramı çerçevesinde Türkiye’de ve Orta Asya’da siyasi partilerin oluşumu tarihsel bir bakışla ele alınacaktır. Jön Türkler ve Ceditler faaliyetleri ve hedefleri açısından benzerlik göstermekle beraber farklılıkları da bulunmaktadır. Her iki hareket Batı’daki siyasi ve toplumsal dönüşümlerin yarattığı olaylardan büyük ölçüde etkilenmiştir. Çalışmada, Batı tipi eğitimi ve yönetimi benimsemeleri, anayasaya dayalı hükümet kurulmasından yana taraf olmaları, mevcut sisteme muhalif olmaları açısından Jön Türklerin Türkiye tarihinde, Ceditlerin de Orta Asya tarihinde ilk siyasi parti tipi hareketler olduğu ileri sürülmektedir