ASBİDER, vol.10, no.30, pp.316-328, 2023 (Peer-Reviewed Journal)
Bir Netflix yapımı olan ve 2020’de yayınlanan
“Sosyal İkilem” (The Social Dilemma) adlı belgesel, küresel dünyanın en önemli
sorunlarından biri olarak dijital teknolojiler ve özellikle de sosyal medyanın,
birey ve toplumlar açısından neden olduğu sorunları çarpıcı ve oldukça ikna
edici bir biçimde ortaya koyması bakımından dikkatleri üzerine çekmiştir.
Belgesel, bu anlamda ortaya çıkan etik açıkları tartışmaya açtığı gerekçesiyle
takdir toplamıştır. Bununla birlikte, her medya içeriğinin bir gerçekliğin inşası
süreci olduğu bilinci ile yapılacak daha derin bir okuma, söz konusu
belgeselin, açıkça söylediklerinin ötesinde ve her izleyicinin rahatlıkla
anladığı ve gördüklerinin ötesinde başka bir şeyler de söylediğini ortaya
koyacaktır. Bu çalışmada, bu yaklaşımla, sözü edilen belgesel niteliksel içerik
çözümlemesi yöntemi ile irdelenmiştir. Belgesele bu bağlamda bakıldığında,
liberal kapitalist ideoloji temelinden ve bu ideolojinin siyasal, ekonomik ve
toplumsal değerleri içerisinden bir anlatı ortaya koyduğu, eleştiriyor gibi
gözüktüğü pratiklerin temelinde yer alan kapitalist kaygılara yönelik olarak
bir sistem eleştirisi ortaya koymadığı, varolan yapı ile ilgili etik
sorunlardan bahsederken, ciddi bir etik tartışma zemini oluşturamadığı tespit
edilmiştir.