ÖN SÖZ

Dünya ekonomisinde ticari ilişkilerin artmasının doğal sonucu olarak parasal ve finansal ilişkiler de artmaktadır. Bu durum; farklı sosyal ve kültürel yapılara sahip ülkelerin insanları arasında uygulamaların darlığına bağlı olarak kısıtlar ortaya çıkarmaktadır. Bununla birlikte, sahip olduğu fonları farklı motivasyon ve kültürel çevreye bağlı olarak değerlendirmek isteyen bireylerin varlığı çeşitli finansal araç ve tercih olanaklarını gerekli kılmaktadır. Özellikle bu açıdan İslam Dini’nin gereklilerine bağlı olarak, ellerindeki fonları değerlendirme talebinde bulunan bireylerin kaynaklarının ekonomiye kazandırılmasına yönelik mekanizmalar bu çerçevede geliştirilmektedir. Bu öncelikle Bankacılık alanında ortaya çıkmıştır. Bu uygulamalar ilgili ülkelerde finansal sistemin derinleşmesine araç çeşitliliği yoluyla bir katkı sağlamıştır. Bunun sonucunda, kâr ve zarara ortaklık olarak tanımlanan katılım bankacılığı veya araçları ortaya çıkmıştır. Bu anlayışın en temel özelliği, dayanak varlıklarının “reel” varlıklar olmasıdır.

Katılım finans anlayışı ülkemizde ve tüm dünyada önemini her geçen gün arttırmakta ve hızlı bir gelişim göstermektedir. Diğer İslam ülkelerinde “İslami Bankacılık” olarak adlandırılan bu faaliyetler, Türkiye’de 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu ile “Katılım Bankacılığı” olarak faizsiz bankacılık faaliyetleri kapsamında yürütülmektedir. Bununla birlikte, Türkiye'de katılım bankacılığı başta olmak üzere genel olarak katılım finans piyasasının potansiyeli yüksek olmakla birlikte, konvansiyonel finansal sistemin büyüklüğü ile kıyaslandığında ölçeğinin oldukça küçük kaldığı gözlenmektedir. Bunun temel nedeni, faizsiz sistemin tam olarak anlatılamamasıdır. Bu durumdan hareketle, tanıtım ve bilgilendirme faaliyetlerinin farklı etkinliklerle arttırılması bir görev olmaktadır.

Katılım bankacılığı, katılım sigortacılığı ve genel olarak katılım finans alanı her ne kadar son dönemde bazı üniversitelerde öğretim programına ders olarak girmiş olsa bile, bu konu hakkında çalıştay, sempozyum vb. etkinlikler düzenlenmesi, stratejik bir faaliyet olmaktadır. Bu kapsamda bu alan akademisyenlerimizin de dikkatini çekmiş ve başta işletme (yönetim, finans, muhasebe ve pazarlama ana bilim dalları) ve iktisat bilimleri olmak üzere çeşitli disiplinlerde ele alınmıştır. Bu açıdan değerlendirildiğinde Katılım Finans disiplinlerarası bir inceleme alanıdır. Farklı disiplinleri ve onların farklı bakış açılarını biraraya getiren bir kitap hazırlamak oldukça zordur. Bu durum hazırlanan bu kitabın değerini ve önemi daha da arttırmaktadır. Bu kitapta yer alan bölümler; “I. Uluslararası Sigortacılık, Bankacılık ve Finans Sempozyumu”nda sunulan bildirilerin gözden geçirilmiş ve kitap bölümü olarak genişletilerek yeniden tasarlanmış halidir.

Kitabın birinci kısmında, Katılım Bankacılığı’na, ikinci kısmında ise, Katılım Sigortacılığı’na dair konulara yer verilmiştir. Kitap bölümleri; teorik çalışmalardan ampirik çalışmalara doğru kitap kısımlarında sıralanmaktadır. Teorik ve/veya ampirik çalışmalarıyla ilgili alan yazına katkı sağlayan tüm bölüm yazarlarına içtenlikle teşekkür ederim.

Katılım Finans’ın “Katılım Bankacılığı” ve “Katılım Sigortacılığı” konularına ilişkin teorik ve ampirik çalışmalarını kapsayan bu kitabın tüm paydaşlara faydalı olması dileğiyle…

Prof. Dr. Ganite KURT

Ankara, 2018