Ontolojik Kayıtsızlığa Etik Başkaldırı Figürleri Olarak Antigone ve Rispa Bath Aya: Levinasçı Bir Okuma

Creative Commons License

Demir Güneş C.

cilt.12, sa.2, ss.111-126, 2023 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 12 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2023
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Philosopher's Index
  • Sayfa Sayıları: ss.111-126
  • Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Levinas’ın felsefesi etiği, ben ve Başkası arasındaki sonsuz sorumluluk ilişkisiyle düşünür ve son dönemi itibarıyla mutlak bir kutsiyet felsefesine dönüşür. Bu dönüşüm, bir yandan etiği tekil etik ilişkiler düzeyinde sarsılmaz kılarken, diğer yandan çok sayıda Öteki’lerin veya Üçüncü’lerin olduğu bir dünyada, kaçınılmaz olarak çoğulluğu, eşitliği, karşılıklılığı, adaleti ve evrenselliği tartışmayı gerekli kılar. Ancak bu gereklilik Levinas için kutsi etik ilişkiden vazgeçmek veya etik düşüncenin ana hattını bütünüyle değiştirmek anlamı taşımaz. Aksine, kökenini ontolojik düşünüşün dinamiklerinde bulan metafizik geleneğin doğurduğu ve Levinas tarafından Başkası’na karşı kayıtsızlık/ilgisizlik olarak dillendirilen ontolojik bakışın temeline yerleşmesi gereken bir etik duyarlık ihtiyacı olarak varlığını sürdürmeye devam eder. Bu doğrultuda Antigone ve Rispa Bath Aya da özgürlük ve karşılıklılığı talep eden ontolojik kayıtsızlığa karşı mücadele veren direnişçiler olarak konumlanırlar. Grek Tragedyasının ebedi karakteri Antigone ve Yahudiler’in Antigonesi Rispa, Başkası’nın ölümü ve ölü bedeni karşısında gösterdikleri etik tavırları ve tuttukları yas nedeniyle hem tragedya geleneği ile Yahudi geleneğini bir arada düşünmeyi sağlamakta, hem de Levinasçı etiğin -Başkasının sonsuz sorumluluğu, Başkası’nın rehini olma, Başkası’nın ölümü ve sorumluluk, Başkası’nın yerine geçme, etik ve politik adalet ilişkisi- kavramları aracılığıyla kutsiyet etiğini politik alanda işlevsel hale getirmektedirler. Biri kurmaca diğeri gerçek olan bu iki kadın figürün Levinas’ın kutsiyet etiğiyle birlikte ele alınması bitimsiz Antigone yorumlarına bir yenisini katma girişimidir. Makalenin amacı, Antigone ve Rispa’nın “Başkası’nın ölümü” karşısında gösterdiği “sorumluluk ve feragat” eylemleriyle Levinasçı kutsi etik sembolleri ve etik ile politika arasındaki çatışmayı etik lehine dönüştüren aktörleri olduğunu göstermektir.Anahtar Sözcükler: Levinas, Antigone, Rispa Bath Aya, Kutsiyet, Başkası’nın Ölümü, Sorumluluk.Ontolojik Kayıtsızlığa Etik Başkaldırı Figürleri Olarak Antigone ve Rispa Bath Aya: Levinasçı Bir OkumaCevriye Demir GüneşAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesicevriye.demir@hbv.edu.trORCID: 0000-0002-6539-0527
AbstractCategory: Research Article / Date Submitted: 15.11.2023Date Accepted: 13.12.2023 / Date Published: 25.12.2023Posseible: Journal of Philosophy, 2023, 12(2), 109-126.https://doi.org/10.5281/zenodo.10438777The philosophy of Levinas considers ethics in terms of the relationship of eternal responsibility between the self and the Other and transforms into an absolute ethics of sainthood in his later career. This transformation not only renders ethics unshakable at the level of singular ethical relationships but also makes it inevitably necessary to debate such issues as multiplicity, equality, mutuality, justice, and universality in a world where there are multiple Others or “the third men.” However, this necessity does not amount to the renouncement of ethics of sainthood or a complete restructuring of Levinas’s ethical thinking. On the contrary, the ethics of sainthood subsists as a need for an ethical sensitivity which is supposed to underlie the ontological view born in the dynamics of ontological thinking characterised by Levinas as indifference/listlessness towards the Other. In this respect, in Levinas’s thinking, Antigone and Rizpah bat Aiah transpire as figures of revolt against ontological indifference that demand freedom and mutuality. Antigone, the undying character of Greek Tragedy, and Rizpah, the Antigone of the Jews, not only make it possible to consider the tradition of Greek tragedy and the Jewish tragedy in tandem due to their ethical stance towards the death of the Other and the Other’s dead body as well as their mourning but also render the ethics of sainthood functional in the political field by means of such concepts of Levinasian ethics as infinite responsibility from the Other, being hostage to the Other, the death of the Other and responsibility, substitution for the Other, and the relationship between ethics and political justice. The consideration of these two female figures – one being fictional and the other real – in terms of Levinas’s ethics of sainthood is an attempt at providing a new interpretation of Antigone. The aim of this article is to show that Antigone and Rizpah are symbols of the Levinasian ethics of sainthood due to their acts of responsibility and renunciation in the face of the death of the Other as well as actors that transform the clash between ethics and politics in favour of ethics. Keywords: Levinas, Antigone, Rizpah Bat Aiah, Sainthood, the Death of the Other, Responsibility.Antigone and Rizpah bat Aiah as Figures of Revolt Against Ontological Indifference: A Levinasian ReadingCevriye Demir GüneşAnkara Hacı Bayram Veli Universitycevriye.demir@hbv.edu.trORCID: 0000-0002-6539-0527