Research Information System
MILLI FOLKLOR: INTERNATIONAL AND QUARTERLY JOURNAL OF FOLKLORE, vol.13, no.104, pp.151-166, 2014 (AHCI)
Sert doğa koşulları ve örtünme ihtiyacından ortaya çıkan giysi kültürü, insanoğlunun gelişim süreci
paralelinde çeşitlenmiş, şekillenmiş ve toplum içerisinde sosyal ve ekonomik statüyü belirleyici durumuna gelmiştir. Bölgesel gelenek ve yaşayışları yansıtan bu örnekler, gelişen teknoloji ve hayat tarzları sonucu kendi
biçimlerini de değiştirmiş, her yerde rastlanabilen alışılmış çizgilere bürünmüştür. Ancak toplumları ve bireylerini çeşitli yönleriyle tanımada ele alınması gereken en önemli unsur, sahip oldukları giysi kültürleridir.
Anadolu’nun zengin kültürel değerlerini sergilediği alanlardan biri de çeşitli inanç, töre, iklim, yaşam biçimi
vb. etkilere göre şekillenen geleneksel giysileridir. Giysilere bu farklı etkileri kazandıran öğeler kullanım
biçimleri, süsleme materyalleri ve renklerin dışında, ana yapıyı oluşturan ve çoğunlukla yurdumuzda yöresel
olarak bu amaçlarla dokunan kumaşlardır. Erzurum, Erzincan, Gümüşhane, Bayburt, Artvin, Şanlıurfa vb.
gibi genellikle yurdumuzun doğusunda yer alan yörelerde ehram dokumacılığı bilinen en köklü el sanatlarımızdan biridir. Günümüzde kullanımı azalma göstermekle birlikte bu bölgelerde giyim özelliklerini şekillendirmesi ile tanınan “ehram” yöre kadınlarının ev dışında giydikleri üst giysisidir. Bölgenin coğrafi genişliği
ve ehram dokumacılığında uygulanan çalışmaların çeşitliliği bakımından bu çalışmada; Bayburt yöresinde
geleneksel giysi kültürünü oluşturan aynı zamanda bir el sanatı olarak değer bulan “Ehram Dokumacılığı”
konu alınmış, ehramlık kumaşların üretim teknikleri ayrıntılı olarak açıklanarak, renk, motif ve kompozisyon
özellikleri orijinal çizim ve fotoğraflarla tanıtılmıştır. Bu amaç doğrultusunda, günümüzde ehram dokumacılığı ile uğraşan - bu işi meslek veya hobi olarak sürdüren - dokuyucularla görüşmeler yapılmış, geleneksel üretim teknikleri incelenmiş, ehram dokumalarında kullanılan araç ve gereçlerin özellikleri belirlenmiş,
üretilen ehramların kompozisyon özellikleri incelenmiştir. Elde edilen bilgiler ilgili konu başlıkları altında
ayrıntılı olarak ele alınmış, üretilen dokumaların geleneksel motif ve kompozisyonları bilgisayar ortamında
çizimi yapılarak orijinal örnekleri ile birlikte sunulmuştur. Çalışma, konu ile ilgilenenlere ışık tuttuğu sürece
amacına ulaşmış olacaktır.